Καρωτιδική νόσος: πάνω από το 50% των εγκεφαλικών οφείλονται σε αυτή

Για το boro.gr γράφει ο κύριος Ζαρμακούπης Κωνσταντίνος Ν., Αγγειοχειρουργός:

Οι καρωτίδες είναι δύο κύριες αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα πλούσιο σε οξυγόνο το κεφάλι μας. Έχουμε μια σε κάθε πλευρά του τραχήλου μας και η κάθε μια διχάζεται σε έξω και έσω καρωτίδα. Η έξω μεταφέρει αίμα στον τράχηλο και στο πρόσωπο ενώ η έσω μεταφέρει αίμα στον εγκέφαλο.

Η καρωτιδική νόσος είναι η αθηρωμάτωση (κοινώς αρτηριοσκλήρυνση) των καρωτίδων. Στη νόσο αυτή δημιουργείται μια πλάκα στην έσω επιφάνεια της καρωτίδος η οποία στενεύει σιγά σιγά τον αυλό της με αποτέλεσμα να ελαττωθεί  η ροή του αίματος δια μέσου αυτής.

Άνω του 50% των εγκεφαλικών οφείλονται στην καρωτιδική νόσο. Σε μικρότερα ποσοστά, εγκεφαλικά μπορεί επίσης να συμβούν από αιμοραγία ή υπέρταση. Εγκεφαλικό συμβαίνει όταν σταματήσει η ροή του αίματος προς μια περιοχή ή σε όλο τον εγκέφαλο.

Τα εγκεφαλικά που οφείλονται στην καρωτιδική νόσο μπορεί να συμβούν με δύο τρόπους. Πρώτον, με την σημαντική ελάττωση της ροής του αίματος προς το εγκέφαλο, οπότε ο εγκέφαλος δεν οξυγονώνεται και μέσα σε λίγα λεπτά αρχίζουν τα κύτταρά του να πεθαίνουν. Δεύτερον, με το να ραγίσει ή να σπάσει η πλάκα μέσα στην καρωτίδα και να σχηματισθεί θρόμβος από τα αιμοπετάλια. Αυτό το δεύτερο έχει ως αποτέλεσμα ή τη μεταφορά θρόμβου με την κυκλοφορία στον εγκέφαλο ή την τοπική απόφραξη της καρωτίδος από θρόμβο. Και οι δύο αυτοί μηχανισμοί έχουν ως τελικό αποτέλεσμα την ισχαιμία του εγκεφάλου και κατʼεπέκταση την νέκρωσή του.

Η καρωτιδική νόσος προκαλείται από το κάπνισμα, την υπέρτααση, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και λιπιδίων στο αίμα, τον σακχαρώση διαβήτη. Άρα σε κίνδυνο βρίσκονται όσοι έχουν τους προηγούμενους παράγοντες, και αυτοί που  έχουν το μεταβολικό σύνδρομο (παχύσαρκοι , με υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, χαμηλή καλή χοληστερίνη-hdl, υψηλό σάκχαρο αίματος και υψηλή πίεση)

Στα αρχικά στάδια η καρωτιδική νόσος δεν δίνει κλινικά σημεία ή συμπτώματα.

Το μοναδικό κλινικό σημείο μπορεί να είναι ένα φύσημα στον τράχηλο που μπορεί να ακούσει ο γιατρός με το στηθοσκόπιο.

Τα συμπτώματα της νόσου είναι αυτά του εγκεφαλικού ή του παροδικού ισχαιμικού (μινι εγκεφαλικού). Δηλαδή, μπορεί να είναι αδυναμία ή μούδιασμα στη μια συνήθως πλευρά του σώματος ή του προσώπου, αδυναμία στην ομιλία ή στην κατανόηση αυτής, αδυναμία κίνησης των άκρων, απωλεία όρασης, οξύς και ξαφνικός πονοκέφαλος, ζαλάδα,  απωλεία ισορροπίας. Στο παροδικό ισχαιμικό τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο από 24 ώρες.

Η διάγνωση της καρωτιδικής νόσου γίνεται εύκολα με ένα υπερηχογράφημα των καρωτίδων το οποίο λέγεται στη χώρα μας τρίπλεξ καρωτίδων (έγχρωμο). Η εξέταση έχει σημασία να γίνει από εξειδικευμένο ιατρό στα υπερηχογραφήματα των αγγείων.  Σε ειδικές περιπτώσεις που θα κρίνει ο αγγειοχειρουργός ο περαιτέρω έλεγχος γίνεται με αγγειογραφία.

Η θεραπεία της νόσου εξαρτάται από τα συμπτώματα, τη βαρύτητα, και την γενική κατάσταση του ασθενούς.

Πρωταρχικό μέλημα είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής του ασθενούς, η διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος της πίεσης , του σακχάρου, της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, η υγιεινή διατροφή, η φυσική άσκηση και η απώλεια βάρους.

Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει  φάρμακα για την πίεση, το σάκχαρο, την χοληστερίνη καθώς και τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως η ασπιρίνη και η κλοπιδογρέλη.

Σε περιπτώσεις σημαντικής στένωσης της καρωτίδος, ο ειδικός αγγειοχειρουργός θα συστήσει άμεσα επέμβαση ώστε να καθαριστεί η καρωτίδα από την πλάκα. Η επέμβαση ονομάζεται καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή.  Σε ειδικές μόνο περιπτώσεις μπορεί να γίνει  αγγειοπλαστική με μεταλικό νάρθηκα (στεντ).

Ο έλεγχος της καρωτιδικής νόσου είναι πολύ σημαντικός για την υγεία του σύγχρονου ανθρώπου γιατί προλαβαίνει το εγκεφαλικό.