Μηνιγγίτιδα στην Ελλάδα! Πώς μεταδίδεται και πώς θα προστατευθείς

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος είναι μία αιφνίδια, απειλητική για τη ζωή ασθένεια, η οποία εκδηλώνεται ως βακτηριακή μηνιγγίτιδα –λοίμωξη της μεμβράνης που περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό– και σηψαιμία –λοίμωξη του αίματος.
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, η οποία προκαλείται από ένα βακτήριο, τη Neisseria meningitidis, εξελίσσεται ταχύτατα και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο σε διάστημα 24 ωρών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων.  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), το 5-10 % περίπου των ατόμων που προσβάλλεται από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο θα καταλήξει, ακόμα και αν διαγνωστεί ή λάβει έγκαιρα κατάλληλη θεραπεία.

Από τα άτομα που θα επιβιώσουν, ως και ένα στα πέντε θα εμφανίσει εφ’ όρου ζωής δυσμενείς επιπλοκές, τα λεγόμενα «επακόλουθα της νόσου», όπως είναι η εγκεφαλική βλάβη, οι μαθησιακές δυσκολίες, η απώλεια ακοής και ο ακρωτηριασμός άκρου. 

Σημεία και συμπτώματα

Τα αρχικά συμπτώματα της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι συχνά μη ειδικά και μοιάζουν με αυτά της γρίπης, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο ακόμα και για τον ιατρό να μπορέσει να διαγνώσει σε πρώιμο στάδιο τη νόσο. Τα τυπικά συμπτώματα, όπως είναι η αυχενική δυσκαμψία και το πετεχιώδες (μικρού μεγέθους ιώδες) εξάνθημα, δεν εμφανίζονται μέχρι τις σχετικά όψιμες φάσεις της νόσου, κάτι που μπορεί να καθυστερήσει τη χορήγηση της σωτήριας θεραπείας.

Μετάδοση

Τα περισσότερα περιστατικά μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου εμφανίζονται σε προηγουμένως υγιή άτομα χωρίς προειδοποιητικά σημεία. Οι μηνιγγιτιδόκοκκοι μπορούν εύκολα να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο, για παράδειγμα με τον βήχα, τον πταρμό (φτέρνισμα) και την άμεση επαφή, όπως είναι το φιλί. 

Ο συνήθης τρόπος ζωής των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων –όπως είναι ο συνωστισμός σε νυχτερινά κέντρα, κοιτώνες ή στρατόπεδα, ή τα ταξίδια σε περιοχές όπου ενδημεί η μηνιγγίτιδα, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα προσβολής από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο ή φορείας των βακτηρίων του μηνιγγιτιδόκοκκου. Το κάπνισμα και η ανταλλαγή φιλιών μπορεί να αυξήσει, επίσης, την πιθανότητα προσβολής από τη νόσο στις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες.
Τα βρέφη μπορεί να είναι πιθανότερο να προσβληθούν από τη στενή επαφή με μέλη της οικογενείας τους που μπορεί να φέρουν τα βακτήρια στη μύτη ή τον φάρυγγα χωρίς να εκδηλώνουν συμπτώματα τα ίδια.


Αν και το βακτήριο μπορεί να προκαλέσει θανατηφόρο ασθένεια, ορισμένα άτομα μπορεί να φέρουν και να μεταδώσουν την ασθένεια σε άλλους, χωρίς να νοσήσουν απαραίτητα τα ίδια.14 Άπαξ και προσβληθεί, ένα άτομο μπορεί να είναι φορέας του βακτηρίου για διάστημα έως και 6 μηνών. Στην πραγματικότητα, η στενή επαφή με έναν φορέα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο μετάδοσης του βακτηρίου κατά 800 φορές.
Ομάδες κινδύνου
Τα βρέφη και οι έφηβοι είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητοι στη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Τα βρέφη μπορεί να είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο εν μέρει λόγω της ατελούς ανάπτυξης του ανοσοποιητικού τους συστήματος.16 Ωστόσο, τα βρέφη που προσβάλλονται από τη νόσο ήταν στην πλειοψηφία τους προηγουμένως υγιή.1Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες διατρέχουν, επίσης, αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, κυρίως επειδή έρχονται αντιμέτωποι με νέες καταστάσεις και ο τρόπος ζωής τους αλλάζει. Οι συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες εμφανίζουν ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό θνητότητας από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο.

Επιπλέον, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες είναι πιθανότερο να είναι φορείς του βακτηρίου συγκριτικά με άλλες ηλικιακές ομάδες και μπορούν να μεταδώσουν τα βακτήρια στην οικογένεια και τους φίλους τους.

Άλλες ομάδες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο προσβολής από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο είναι οι ταξιδιώτες, οι στρατιωτικοί και οι προσκυνητές μουσουλμάνοι που ταξιδεύουν με προορισμό τη Μέκα. Στον σύγχρονο, παγκοσμιοποιημένο πλανήτη μας, οι ταξιδιώτες μπορεί να προσβληθούν και να συμβάλλουν στη μετάδοση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, καθώς και να φέρουν νέες οροομάδες βακτηρίων σε χώρες στις οποίες δεν υπήρχαν προηγουμένως.

Επιδημιολογία

Η N. meningitidis, το βακτήριο που προκαλεί τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, διακρίνεται σε ομάδες, οι οποίες ονομάζονται «οροομάδες». Πέντε κύριες ομάδες προκαλούν την πλειοψηφία των περιστατικών μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σε όλο τον κόσμο – οι οροομάδες A, B, C, W-135 και Y.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι επικρατούσες οροομάδες της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου ποικίλλουν ανά χώρα και περιοχή και μπορεί να μεταβληθούν με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας τη φύση της νόσου ακόμα πιο απρόβλεπτη και συνιστώντας μια σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία σε πολλές χώρες.6 Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να είναι ενδημική, προκαλώντας σποραδικά περιστατικά ή μικρές εξάρσεις σε κλειστές κοινότητες και ιδρύματα, ή επιδημική, με δυνατότητα ταχύτατης επέκτασης σε μεγάλους πληθυσμούς.
Θεραπεία
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., για την αντιμετώπιση της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου απαιτείται νοσηλεία και αντιμικροβιακή θεραπεία καθώς πρόκειται για μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια. Για την αντιμετώπισή της έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα αντιβιοτικά, συμπεριλαμβανομένης της πενικιλλίνης, της αμπικιλλίνης, της χλωραμφενικόλης και της κεφτριαξόνης.5 Δεδομένης της ταχείας προϊούσας πορείας της, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να εμφανίζει διακυμάνσεις παρά τη χορήγηση κατάλληλης θεραπείας και την άμεση ιατρική περίθαλψη.
Πρόληψη της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος είναι σημαντική αιτία αποτρέψιμου θανάτου και αναπηρίας στις βιομηχανοποιημένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι μέσω του εμβολιασμού, ο οποίος παρέχει προστασία κατά των περισσότερων δυνατών βακτηριακών οροομάδων.
Οι εκστρατείες εμβολιασμού κατά δύο άλλων κύριων αιτιών βακτηριακής μηνιγγίτιδας – του Haemophilus influenzae τύπου b (Hib) και του Streptococ- cus pneumoniae (πνευμονιόκοκκου) – έχουν ήδη αποδειχθεί ιδιαιτέρως αποτελεσματικές. Ωστόσο, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος εξακολουθεί να μην καλύπτεται πλήρως από τα υπάρχοντα εμβόλια.
Πρόσφατα, αναπτύχθηκαν εμβόλια που προσφέρουν προστασία κατά όλων των σημαντικών οροομάδων Neisseria meningitidis (A, B, C, W-135 και Y) που προκαλούν τη νόσο, την τρίτη μορφή βακτηριακής μηνιγγίτιδας. Ο μηνιγγιτιδόκοκκος οροομάδας B (MenB) παραμένει ανεκπλήρωτη ανάγκη δημόσιας υγείας και συνιστά τη συνηθέστερη αιτία βακτηριακής μηνιγγίτιδας για την οποία δεν υπάρχει άμεσα διαθέσιμο εγκεκριμένο εμβόλιο παγκοσμίως.
Το  (εμβόλιο πολλαπλών συστατικών κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας B [rDNA, προσροφημένο]) είναι το αποτέλεσμα άνω των 20 ετών έρευνας στο χώρο της ανάπτυξης εμβολίων. Ο MenB ήταν ένας ιδιαίτερα δύσκολος στόχος γιατί το εξωτερικό περίβλημα των βακτηρίων δεν αναγνωρίζεται καλά από το ανοσοποιητικό σύστημα ως αντιγόνο, καθιστώντας την ανάπτυξη ενός ευρέως αποτελεσματικού εμβολίου σημαντική πρόκληση μέχρι τις πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις.


boro.gr