4 είδη μαθησιακών δυσκολιών και τα συμπτώματά τους

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας όρος που μάλλον θα ακούς πολύ συχνά στο περιβάλλον σου, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, στο σχολείο. Ωστόσο, μπορεί όσα ακούς να σε μπερδεύουν, γιατί πολύ συχνά χρησιμοποιούν τον όρο με ασάφεια ή μελαθεμένο τρόπο, για να εξηγήσουν ιδιότητες ή συμπεριφορές που δε συμπεριλαμβάνονται στις μαθησιακές δυσκολίες.

Από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλλυλεγγύης
Ένας ορισμός που θα σε βοηθήσει να καταλάβεις καλύτερα σε τι αφορά το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι ο ακόλουθος:
Oι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι διαταραχές που έχουν επιπτώσεις στην ικανότητα να χρησιμοποιεί κανείς το γραπτό και προφορικό λόγο, στην ικανότητα να κάνει μαθηματικούς υπολογισμούς, ή συντονισμένες κινήσεις. Επίσης, είναι δυνατό να δημιουργήσουν προβλήματα στη διατήρηση της προσοχής. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εμφανίζονται πολύ νωρίτερα, όμως, γίνονται συνήθως αντιληπτές από το ίδιο το άτομο, αλλά και από το περιβάλλον του, στο σχολείο. Αν μάλιστα δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα και αποτελεσματικά, το συνοδεύουν στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή, δημιουργώντας του πολλά προβλήματα.
Πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζεις για τις μαθησιακές δυσκολίες:

• Το παιδί που αντιμετωπίζει μαθησιακά προβλήματα στο σχολείο δε σημαίνει ότι έχει μειωμένη νοημοσύνη.
• Το γεγονός ότι οι προσπάθειές του δε φέρνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα στο σχολείο δεν είναι ένδειξη ότι έχει περιορισμένες δυνατότητες.
• Οι κακές του επιδόσεις δεν οφείλονται στην τεμπελιά.
• Η δυσκολία του να συγκεντρωθεί στο μάθημα δεν είναι αποτέλεσμα αδιαφορίας.
• Τα παιδιά αυτά νιώθουν ήδη πολύ άσχημα για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, δεν τους αξίζει να τα κοροϊδεύει ή να τα περιγελά κάνεις για κάτι που τα ίδια, έτσι κι αλλιώς, δεν ευθύνονται.
• Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι πιθανό να έχουν εξαιρετικές ικανότητες σε κάποιες δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνονται στη σχολική τάξη.

Σε γενικές γραμμές, τα είδη των μαθησιακών δυσκολιών είναι τα ακόλουθα:

1. Ειδική διαταραχή της ανάγνωσης (ή δυσλεξία)

Πρόκειται για δυσκολίες στην ανάγνωση ενός κειμένου.
Συνηθισμένα λάθη είναι :

• η αντικατάσταση κάποιων γραμμάτων που μοιάζουν στο σχήμα
  με κάποιο άλλο (μάβημα αντί μάθημα)
• η αντιστροφή των γραμμάτων (ταργούδι αντί τραγούδι)
• η παράλειψη γραμμάτων (ερό αντί νερό)
• η πρόσθεση συλλαβών (διαβαβάζω αντί διαβάζω)
• η αντιστροφή συλλαβών (λάγα αντί γάλα)
• οι παραλήψεις συλλαβών (περτάω αντί περπατάω)
• οι αντικαταστάσεις λέξεων (αέρα αντί παρέα)

2. Ειδική διαταραχή του συλλαβισμού.

• Έχει να κάνει με τις δυσκολίες στην ορθογραφία.

3. Ειδική διαταραχή των αριθμητικών ικανοτήτων.

• Σχετίζεται με τη δυσκολία εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων.

4. Σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής

Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εμφανίζονται ως δυσκολία στη διατήρηση της συγκέντρωσης και της προσοχής.
Μερικά συμπτώματα των μαθησιακών δυσκολιών:

• Δυσκολία να παρακολουθήσει κανείς οδηγίες ή να καταλάβει τι του ζητάνε.
• Δυσκολία να θυμηθεί κάτι, ακόμα και αν το έχει μόλις ακούσει.
• Κακή επίδοση στο σχολείο - προβλήματα στο διάβασμα, στην ορθογραφία, στην αριθμητική, ενώ καταβάλλει προσπάθεια και διαβάζει.
• Δυσκολία να ξεχωρίσει εύκολα το δεξί από το αριστερό, να αναγνωρίσει κάποιες λέξεις, ενώ δείχνει να έχει τάση να εναλλάσσει τα γράμματα και τους αριθμούς (πχ. συγχέει το 36 με το 63).
• Δυσκολίες συντονισμού στο περπάτημα, στα αθλήματα και σε δραστηριότητες, όπως το να κρατά κανείς ένα μολύβι ή να δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών του.
• Τάση να χάνει εύκολα ή να τοποθετεί σε λάθος μέρος τις σχολικές εργασίες του, τα βιβλία του και άλλα αντικείμενα.
• Δυσκολία στο να αντιληφθεί πλήρως την έννοια του χρόνου και σύγχυση σε έννοιες, όπως «χθες», «σήμερα», «αύριο».

Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν έχουν επιπτώσεις μόνο στη σχολική επίδοση, αλλά και στη συναισθηματική κατάσταση και την κοινωνική ζωή του παιδιού ή του εφήβου.

• Το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες νιώθει πολύ άβολα, γιατί δυσκολεύεται να τα καταφέρει, νιώθει μειονεκτικά και απογοητεύεται συστηματικά, καθώς, όσο κι αν προσπαθεί, δεν καταφέρνει να έχει καλή επίδοση στο σχολείο.
• Το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες συγκρίνει τον εαυτό του με τους άλλους- πράγμα φυσιολογικό σε αυτήν την ηλικία- και βγαίνει, τις περισσότερες φορές, χαμένο. Νιώθει πως δεν έχει ικανότητες, απομονώνεται, ντρέπεται και μπορεί να αρχίσει να φέρεται αντιδραστικά και επιθετικά, όχι γιατί είναι «κακό», αλλά γιατί είναι απογοητευμένο και θυμωμένο. Από την άλλη, μπορεί μερικές φορές να καταλήγει σ' αυτές τις συμπεριφορές για να μεταμφιέσει τη δυσκολία του. Είναι, πιθανόν, προτιμότερο να θεωρείται «ενοχλητικό» και «ταραξίας», παρά «μειονεκτικό» και «χαζό».
• Έτσι, το παιδί ή ο έφηβος που ήδη δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα προβλήματα των μαθησιακών δυσκολιών, επιφορτίζεται με ακόμα μεγαλύτερα. Η αυτοπεποίθηση του κλονίζεται, νιώθει μοναξιά και χάνει κάθε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές του συνολικότερα. Το περιβάλλον στο σχολείο δεν είναι πάντα βοηθητικό, καθώς, συχνά, τα άλλα παιδιά μπορεί να κοροϊδεύουν ένα παιδί που εμφανίζει μαθησιακά προβλήματα ή να το απομονώνουν.
• Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να μεταφέρουν την ενοχλητική-αντιδραστική συμπεριφορά και στο σπίτι. Να ενοχλούν τα αδέλφια τους, να μπλέκονται στα πόδια των γονιών τους, να είναι υπερκινητικά και ανήσυχα.
• Είναι πιθανόν να εκδηλώσουν φοβίες, σωματικά συμπτώματα, υπερβολικό άγχος.
• Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα έχουν, πολλές φορές, να αντιμετωπίσουν, όχι τόσο το ίδιο το πρόβλημα, όσο την άγνοιαή την ελλιπή ευαισθητοποίηση από το περιβάλλον τους. Μπορεί, έτσι, να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος που θα τα ακολουθεί, μεγεθύνοντας τις δυσκολίες τους.
Οι μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζονται;
Οι μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, αρκεί να γίνει έγκαιρη διάγνωση και να μη θεωρηθούν τα συμπτώματα ως ένδειξη άλλων προβλημάτων. Οιευαισθητοποιημένοι δάσκαλοι χρειάζεται να ενημερώνουν τους γονείς και εκείνοι, από την πλευρά τους, να απευθύνονται στους ειδικούς, που θα βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες τους και να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες τους, ακόμα και αν αυτές είναι κρυμμένες.