«Ηχώ» από εκρήξεις του παρελθόντος

Αστρονόμοι με τη βοήθεια του διαστημικού τηλεσκοπίου Chandra της NASA, μελέτησαν την περιοχή γύρω από τη γιγάντια μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας, βρίσκοντας ίχνη από τουλάχιστον δύο εκρήξεις, μέσα στους τελευταίους αιώνες.

Η ανακάλυψη έπεται των παρατηρήσεων των μεταβολών στην εκπομπή ακτινών χ από τα αέρια που περιβάλλουν τη μαύρη τρύπα, η οποία ονομάζεται Sagittarius A*. Εκπομπή ακτινών χ, ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία πολύ υψηλής ενέργειας δηλαδή, συμβαίνει όταν οι μάζες που περιβάλλουν τη μαύρη τρύπα επιταχύνονται σε μεγάλες ταχύτητες από την επίδραση της βαρύτητας. Λίγο πριν χαθούν εντός της μαύρης τρύπας το φαινόμενο κορυφώνεται με μια έκρηξη ακτινών χ.
Οι επιστήμονες ωστόσο δεν παρατήρησαν απευθείας μια τέτοια έκρηξη, παρά την «ηχώ» της ακτινοβολίας που πιστεύουν πως προέκυψε όταν το Sagittarius A* «κατάπιε» ίσως τμήματα από άστρα ή και ολόκληρους πλανήτες τουλάχιστον δύο φορές μέσα στα τελευταία εκατοντάδες χρόνια. Α
Καθώς ένα τμήμα της ακτινοβολίας φτάνει σε μας απευθείας, όμως ένα άλλο τμήμα της ανακλάται σε επιφάνειες αερίων κάνοντας περισσότερο χρόνο να φτάσει, όπως ακριβώς κι ένα ηχητικό κύμα σε ένα φαράγγι, το οποίο ανακλάται σε διάφορες επιφάνειες πριν φτάσει στα αυτιά μας, προκαλώντας το γνωστό φαινόμενο της ηχούς.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν την «ηχώ» της ακτινοβολίας που πιστεύουν πως προέκυψε όταν το Sagittarius A* «κατάπιε» ίσως τμήματα από άστρα ή και ολόκληρους πλανήτες τουλάχιστον δύο φορές μέσα στα τελευταία εκατοντάδες χρόνια.
Η παρατήρηση φωτεινής ηχούς είναι ένας διαδεδομένος τρόπος αστροπαρατήρησης, καθώς δίνει στους αστρονόμους την ευκαιρία να ερευνήσουν φαινόμενα που συνέβησαν στο παρελθόν, πολύ πριν έχουμε τη δυνατότητα να τα παρατηρήσουμε ζωντανά.
Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια παρατηρήσεων του Chandra, από το 1999 έως το 2011. Μέσα στην ίδια ομάδα από δεδομένα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια περιοχή γύρω από το Sagittarius A* στην οποία η μεταβολή της ακτινοβολίας ακτινών χ διήρκησε δύο χρόνια, και μία άλλη στην οποία το φαινόμενο συνεχίστηκε για δέκα χρόνια, υποδηλώνοντας δύο πολύ ενεργά γεγονότα στην πρόσφατη ιστορία.
Οι υποψήφιοι μηχανισμοί που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια τέτοια έκρηξη είναι πολλοί, όπως η πτώση μεγάλων αντικειμένων εντός της τρύπας, η σύγκρουση αστέρων στη κοντινή περιοχή, ή η παρουσία αστέρων νετρονίων με πολύ ισχυρά μαγνητικά πεδία, αλλά θα χρειαστεί περαιτέρω μελέτη των μεταβολών στην ακτινοβολία για να ολοκληρωθεί η εικόνα.
Τα αποτελέσματα της εργασίας δημοσιεύονται στο περιοδικό Astronomy and Astrophysics.
naftemporiki