Κακώσεις συνδέσμων και μηνίσκων γόνατος

Γράφει ο Πέτρος Κυριαζόπουλος – Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Η άρθρωση του γόνατος είναι η μεγαλύτερη του ανθρώπινου σώματος. Η σταθερότητά της εξαρτάται από τους συνδέσμους και τους μυς που την περιβάλουν. Το γόνατο δέχεται καθημερινά μεγάλες καταπονήσεις ενώ ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια αθλοπαιδιών υπόκειται και σε πολλούς τραυματισμούς.
Συνεπώς οι κακώσεις των συνδέσμων και των μηνίσκων είναι συχνές. Στις ΗΠΑ το 2003 περισσότεροι από 9,5 εκατομμύρια ασθενείς επισκέφθηκαν τον ορθοπαιδικό για παρόμοια προβλήματα του γόνατος.
Στη σταθερότητα του γόνατος συμβάλλουν βασικά οι χιαστοί σύνδεσμοι (πρόσθιος και οπίσθιος), οι πλάγιοι σύνδεσμοι (έσω και έξω), οι μηνίσκοι και οι γειτονικοί μύες.

Εικονα 1. οι χιαστοί και οι μηνίσκοι

ΧΙΑΣΤΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Οι χιαστοί είναι δυο, ο πρόσθιος και ο οπίσθιος, βρίσκονται στο κέντρο του γόνατος και συνδέουν το μηριαίο οστούν με την κνήμη. Ενισχύουν σημαντικά τη σταθερότητα του γόνατος, ιδιαίτερα την προσθιοπίσθια (δηλαδή να μη «φεύγει» η κνήμη προς τα εμπρός ή προς τα πίσω κατά τη βάδιση). Ονομάζονται έτσι γιατί χιάζονται και σχηματίζουν το γράμμα Χ.
ΡΗΞΗ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ
Ο πρόσθιος χιαστός προστατεύει την κνήμη από το να μη γλυστράει μπροστά. Τα αίτια τραυματισμού του μπορεί να είναι:
• Απότομη αλλαγή κατεύθυνσης
• Απότομο σταμάτημα
• Προσγείωση από άλμα
• Τραυματισμός από άμεση επαφή όπως στο ποδόσφαιρο
• Συνδυασμός βίαιων στροφικών κινήσεων
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού δεν πονάει η ίδια, εκτός εάν συνυπάρχουν και άλλες κακώσεις που είναι και το συνηθέστερο. Ο ασθενής την αισθάνεται όμως, όπως και την αστάθεια του γόνατος. Μέσα σε λίγες ώρες το γόνατο γίνεται οιδηματώδες ενώ υπάρχει πόνος όταν ο ασθενής στέκεται όρθιος ή περπατάει. Εφόσον δεν υπάρξει θεραπεία ο ασθενής έχει αστάθεια του τραυματισμένου γόνατος ιδιαίτερα σε ανώμαλο έδαφος ή σκάλες, ενώ με την πάροδο των ετών αυξάνεται η πιθανότητα ανάπτυξης οστεοαρθρίτιδας του γόνατος λόγω των μεταβολών της εμβιομηχανικής της άρθρωσης.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού γίνεται μέσω:
• Του ιστορικού
• Του μηχανισμού της κάκωσης
• Της κλινικής εξέτασης που φανερώνει αστάθεια του γόνατος
• Της μαγνητικής τομογραφίας
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι μια σοβαρή κατάσταση. Από πολλούς έχει χαρακτηρισθεί ως «η αρχή του τέλους του γόνατος» λόγω της οστεοαρθρίτιδας που αναπτύσσεται εφόσον παραμείνει χωρίς θεραπεία.
Σε νέους αθλητές η θεραπεία είναι χειρουργική όπου γίνεται αποκατάσταση του χιαστού συνδέσμου με την αρθροσκοπική μέθοδο. Σε μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς ή σε ασθενείς οι οποίοι δεν είναι δραστήριοι μπορεί να εφαρμοσθεί η συντηρητική αγωγή, η οποία συνίσταται σε μυική ενδυνάμωση και πιθανή αλλαγή των αθλητικών δραστηριοτήτων
ΡΗΞΗ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΧΙΑΣΤΟΥ
Η ρήξη του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου είναι αρκετά πιο σπάνια από αυτή του πρόσθιου. Οι ασθενείς δεν έχουν πάντα συμπτώματα αστάθειας. Για τη διάγνωση χρειάζεται το ιστορικό, η κλινική εξέταση και πιθανόν η μαγνητική τομογραφία. Όσον αφορά τη θεραπεία, τη χειρουργούμε σπανιότερα λόγω μειωμένης αστάθειας, ενώ οι αθλητές συχνά μπορούν μετά από ένα πρόγραμμα αποκατάστασης να επανέλθουν στην ενεργό δράση.
ΡΗΞΗ ΠΛΑΓΙΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ
Οι πλάγιοι σύνδεσμοι βρίσκονται στην έσω (έσω πλάγιος σύνδεσμος) και έξω (έξω πλάγιος σύνδεσμος) πλευρά του γόνατος. συχνότερη είναι η ρήξη του έσω πλαγίου συνδέσμου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
• Πόνος στην έσω πλευρά του γόνατος
• Αστάθεια στην έσω πλευρά της άρθρωσης
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία είναι συνήθως συντηρητική και περιλαμβάνει την:
• Περίδεση του γόνατος (καλύτερη η ακινητοποίηση με κηδεμόνα γόνατος)
• Τοποθέτηση πάγου στην έσω πλευρά του γόνατος
• Βάδιση με βακτηρίες αρχικά
• Φυσικοθεραπεία
ΡΗΞΗ ΜΗΝΙΣΚΟΥ
Ο μηνίσκος βρίσκεται ανάμεσα στο μηρό και την κνήμη, έχει ημισεληνοειδές σχήμα και αποτελείται από ινοχόνδρινο ιστό. Συμβάλλει στη σταθερότητα του γόνατος, στην ομαλή κατανομή των φορτίων και στην προστασία του αρθρικού χόνδρου από μεγάλες καταπονήσεις.
ΑΙΤΙΑ ΡΗΞΗΣ
Ο μηνίσκος μπορεί να υποστεί ρήξη μετά από βίαιη στροφή ή σταμάτημα του γόνατος ιδιαίτερα στους αθλητές, ή ακόμη και από πιο απλές κινήσεις όπως το βαθύ κάθισμα σε μεγαλύτερες ηλικίες. Πολύ συχνά η ρήξη του μηνίσκου συνυπάρχει και με άλλες κακώσεις όπως η ρήξη του πρόσθιου χιαστού ή/και η ρήξη του έσω πλαγίου συνδέσμου.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Η ρήξη του μηνίσκου μπορεί κάποιες φορές να μην παρουσιάζει ιδιαίτερα συμπτώματα τουλάχιστον στην αρχή, ενώ συνηθέστερα υπάρχει
• Δυσκαμψία
• Οίδημα
• Πόνος στη μεσάρθριο σχισμή
• Συλλογή υγρού (ύδαρθρο)
• Μπλοκάρισμα του γόνατος
Αν η ρήξη αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί το κομμάτι να αποσπασθεί από τον υπόλοιπο μηνίσκο και το γόνατο να μπλοκάρει. Επίσης λόγω της ιδιότητας του μηνίσκου να κατανέμει ομοιόμορφα τα φορτία, η μακροχρόνια ρήξη καταλήγει στην οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Για τη διάγνωση χρειάζεται
• Καλό ιστορικό
• Κλινική εξέταση
• Μαγνητική τομογραφία για επιβεβαίωση της διάγνωσης
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Αρχικά τοποθετούμε πάγο στο γόνατο και συνιστούμε ανάπαυση λίγων ημερών. Εάν η ρήξη είναι μικρή μπορεί να μην υπάρχουν ιδιαίτερα συμπτώματα και να μη χρειασθεί περαιτέρω θεραπεία. Στις μεγαλύτερες ρήξεις όμως λόγω των συμπτωμάτων που προαναφέρθηκαν αλλά και του κινδύνου της οστεοαρθρίτιδας η θεραπεία είναι χειρουργική (αρθροσκοπική).
nowdoctor.gr