Λόφοι Φρις στην Ανταρκτική - Άνυδροι εδώ και 14 εκατομμύρια χρόνια

Οι λόφοι Φρις στην Ανταρκτική μπορεί να έχουν δεχθεί μερικές μοναχικές χιονονιφάδες που παρασύρθηκαν από τα γύρω βουνά, παραμένουν όμως άνυδροι σαν τη Σαχάρα εδώ και 14 εκατομμύρια χρόνια, δείχνει η τελευταία ανάλυση ισοτόπων.

Οι λόφοι Φρις βρίσκονται σε στην κοιλάδα Τέιλορ, μια από τις διαβόητες Ξηρές Κοιλάδες της Ανταρκτικής. Απομονωμένες από τις ακτές λόγω των γύρω βουνών, οι κοιλάδες είναι ουσιαστικά κατεψυγμένες έρημοι -ο αέρας είναι τόσο ξηρός και παγωμένος ώστε τα κουφάρια των λιγοστών ζώων που έτυχε να βρεθούν εκεί διατηρούνται άθικτα για χιλιάδες χρόνια.
Πριν από 14 εκατομμύρια χρόνια, όμως, το κλίμα ήταν θερμότερο. Στις επίπεδες κορυφές των λόφων Φρις έχουν βρεθεί απολιθωμένα βρύα, ακόμα και ο αποξηραμένος πυθμένας μιας αρχαίας λίμνης.
Μια νέα μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο ετήσιο συνέδριο της αμερικανικής Γεωλογικής Εταιρείας στο Ντένβερ του Κολοράντο, εξετάζει τα επίπεδα βροχόπτωσης στους λόφους από τότε που ξεράθηκε η λίμνη μέχρι σήμερα.
Όπως αναφέρει ο απεσταλμένος του LiveScience στο συνέδριο, η Ρέιτσελ Βαλέτα του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, χρησιμοποίησε μια μέθοδο ραδιοχρονολόγησης βασίζεται στο ισότοπο βηρύλλιο-10.
Το ισότοπο αυτό, βαρύτερο από άλλα, πιο συνηθισμένα ισότοπα βηρυλλίου, σχηματίζεται ψηλά στην ατμόσφαιρα από την επίδραση της εισερχόμενης κοσμικής ακτινοβολίας, και πέφτει στο έδαφος με τη βροχή. Εκεί, διασπάται με έναν πολύ συγκεκριμένο ρυθμό, επιτρέποντας έτσι στους επιστήμονες να υπολογίζουν την ηλικία ιζημάτων που περιέχουν το ισότοπο.
Στους λόφους Φρις, η Βαλέτα μέτρησε το βηρύλλιο-10 στα ιζήματα της αρχαίας λίμνης ανά διαστήματα μέχρι το βάθος των 60 εκατοστών. Το βασικό εύρημα ήταν ότι τα βαθύτερα στρώματα δεν περιείχαν ανιχνεύσιμο βηρύλλιο-10 -κάτι που σημαίνει ότι όλη η αρχική ποσότητα του ισοτόπου είχε πια διασπαστεί, χωρίς να έχει τρέξει βρόχινο νερό μέχρι αυτό το βάθος ώστε να ανανεωθεί το βηρύλλιο-10.
«Θα περιμέναμε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις βηρυλλίου αν είχε υπάρξει τρεχούμενο νερό στην επιφάνεια» εξηγεί η ερευνήτρια.
Οι αναλύσεις δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο οι λόφοι να έχουν δεχτεί μερικές σταγόνες νερού, πιθανότατα υπό τη μορφή χιονονιφάδων, δείχνουν όμως ότι αυτή η περιοχή της Ανταρκτικής παραμένει ουσιαστικά άνυδρη εδώ και 14 εκατομμύρια χρόνια, όταν σχηματίστηκαν τα ιζήματα στον πυθμένα της λίμνης.
Η μέθοδος του βηρυλλίου-10, επισήμανε η Βαλέτα, θα μπορούσε τώρα να χρησιμοποιηθεί προκειμένου να μετρηθεί ο ρυθμός διάβρωσης στα εκτεθειμένα πετρώματα των λόφων και να υπολογιστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια το πότε οι κοιλάδες της Ανταρκτικής έγιναν παγωμένες έρημοι.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης, in.gr